Επειδή ο μήνας Ιούνιος και ιδιαίτερα το πρώτο δεκαήμερο αυτού, είναι ο μήνας που όλοι μας θυμόμαστε τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τις αδιευκρίνιστες συνθήκες οι οποίες του επέφεραν τον τέλος της ζωής του, το 323 π.Χ., λογικό είναι να υπάρχουν πολλοί προβληματισμοί και απορίες. Ερώτημα, λοιπόν: Ποιος ήταν – αλήθεια – ο πραγματικός θάνατος του θρυλικού Στρατηλάτου σύμφωνα με τις
νεότερες ιστορικές έρευνες; Προβληματίζουν, ασφαλώς, οι τόσες αναφορές του Αρριανού, αλλά και σήμερα ακόμη διίστανται οι απόψεις των ιστορικών για τα πραγματικά αίτια του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου!…
ΧΩΡΙΣ αμφιβολία περί του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υιού του Φιλίππου και της Ολυμπιάδος, βασιλέως της Μακεδονίας και όλων των Ελλήνων, όπως ο ίδιος ισχυρίζετο,1 έχουν γραφή πολλά.!…Ποιό ήταν, όμως, το πραγματικό τέλος ενός ανθρώπου που έφτιαξε μία αυτοκρατορία από την Ελλάδα μέχρι τον Ινδικό Καύκασο και την Κίνα ή από την Ευρώπη μέχρι την Αφρική;
Ας διαβάσουμε, λοιπόν, τον Αρριανό, ο οποίος, μέσα στο έργο του «Ανάβασις Αλεξάνδρου», μεταξύ άλλων γράφει και τα εξής:
«Αλλά και του Αλεξάνδρου το τέλος τώρα πλέον επλησίαζε και ένα τέτοιο σημείον, λέγει ο Αριστόβουλος, εφάνη περί του μέλλοντος κακού· διεμοίραζεν ο ίδιος ο Αλέξανδρος εις τας τάξεις των Μακεδόνων κατά λόχους το στράτευμα, που ήλθε από την Περσία με τον Πευκέσταν και από την θάλασσαν με τον Φιλόξενον και τον Μένανδρον· επειδή δε εδίψασεν , απεσύρθη από το κάθισμά του αφήσας κενόν τον βασιλικόν θρόνον. Υπήρχαν δε και από τα δύο τα μέρη κλίναι με ασημένια πόδια, εις τας οποίας εκάθοντο οι πέριξ αυτού εταίροι. Ένας λοιπόν από τους ποταπούς ανθρώπους, για ωρισμένους δε από εκείνους που εφρουρούσαν χωρίς δεσμά, αφού είδε τον θρόνον κενόν και τας κλίνας, και τους ευνούχους να στέκωνται γύρω από τον θρόνο, επειδή και οι εταίροι εσηκώθησαν συγχρόνως με τον βασιλέα, όταν απεμακρύνετο, αφού επέρασε δια μέσου των ευνούχων, ανέβη εις τον θρόνον και εκάθισεν εις αυτόν. Οι ευνούχοι δεν τον εσήκωσαν από τον θρόνον σύμφωνα με κάποιο περσικό έθιμο. Αλλ’ αφού εξέσχισαν τα ιμάτιά των, εκτυπούσαν και τα στήθη και τα πρόσωπά των ωσάν να επρόκειτο για μεγάλο κακό. Όταν έμαθε αυτά ο Αλέξανδρος, επρόσταζε να βασανίσουν με στρέβλωσιν τον καθίσαντα εις τον θρόνον, επειδή ήθελε να μάθη μήπως ετόλμησε να κάμη τούτο από κάποιαν επιβουλήν, προμελετημένην. Εκείνος τίποτε άλλο δεν ωμολόγησε παρά μόνον ότι έτσι του ήλθεν εις τον νουν να κάμη κατά δε την εξήγησιν των μάντεων δια κανένα καλό πράγμα δεν έγινε αυτό…»
Ερώτημα λοιπόν: Ποιός ήταν αυτός ο ποταπός άνθρωπος, που ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος υποψιάσθηκε για προμελετημένη επιβουλή; Συνεχίζουμε την ανάγνωση:
«Αυτά έχουν γραφή εις τας βασιλικάς εφημερίδας και προς τούτοις, ότι οι στρατιώται επόθησαν να τον ιδούν, άλλοι μεν δια να τον προλάβουν ζωντανόν ακόμη· άλλοι δε, επειδή εκυκλοφορούσαν ειδήσεις, ότι είχεν αποθάνει, συνεπέραιναν ότι απέκρυβαν τον θάνατόν του οι σωματοφύλακες, καθώς εγώ τουλάχιστον νομίζω· οι περισσότεροι από λύπην και πόθον προς τον βασιλέα παρεβίασαν την είσοδον και εμπήκαν δια να ιδούν τον Αλέξανδρον…»
Ερώτημα: Όταν τόσοι άνθρωποι (οι περισσότεροι!) παραβιάζουν την είσοδο για να δουν τον Αλέξανδρον, μπορεί κανείς να εγγυηθεί τις – ενδεχόμενες – καλές ή κακές διαθέσεις ορισμένων δήθεν φίλων του Βασιλέως; Εν πάση περιπτώσει, συνεχίζουμε, αφού, όπως γράφει ο Αρριανός:
«Γνωρίζω δε ότι και πολλά άλλα έχουν γραφή περί του θανάτου του Αλεξάνδρου, και ότι εστάλη δηλητήριο δια τον Αλέξανδρον από τον Αντίπατρον, και ότι απ’ αυτό (το δηλητήριον) απέθανε· και ότι το μεν δηλητήριον το επρομήθευσεν εις τον Αντίπατρον ο Αριστοτέλης, επειδή εφοβείτο τον Αλέξανδρον ένεκα του Καλλισθένους, το έφερε δε ο Κάσσανδρος ο υιός του Αντιπάτρου· άλλοι δε έγραψαν και τούτο, ότι το έφερε μέσα εις όνυχα ημιόνου. Ότι, το έδωκε δε εις τον Αλέξανδρον ο Ιόλλας, ο νεώτερος αδελφός του Κασσάνδρου, οινοχόος του βασιλέως, τον οποίον ο Αλέξανδρος είχε δυσαρεστήσει εις κάτι ολίγον πρωτύτερα από τον θάνατόν του. Άλλοι λέγουν ότι και ο Μήδιος έλαβε μέρος εις αυτήν την πράξιν, επειδή ήτο εραστής του Ιόλλα· διότι και αυτός ήτο που υπήρξεν ο εισηγητής εις τον Αλέξανδρον της ιδέας του γλεντιού· και ότι άμα έπιε το ποτήριον του παρουσιάσθη η σφοδρός πόνος και εξ αιτίας του πόνου αυτού απεχώρησεν από την διασκέδασιν. Κάποιος άλλος δεν εντράπηκε να γράψη ότι ο Αλέξανδρος επειδή αντελήφθη ότι δεν ήτο δυνατόν να ζήση, επήγε να ριφθή εις τον Ευφράτην ποταμόν, δια να αφήση αφού εξαφανισθή από τα μάτια των ανθρώπων, εις τους μεταγενεστέρους περισσότερον πιστευτήν την φήμην ότι από θεόν εγεννήθη και προς τους θεούς ανεχώρησε πάλιν.
νεότερες ιστορικές έρευνες; Προβληματίζουν, ασφαλώς, οι τόσες αναφορές του Αρριανού, αλλά και σήμερα ακόμη διίστανται οι απόψεις των ιστορικών για τα πραγματικά αίτια του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου!…
ΧΩΡΙΣ αμφιβολία περί του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υιού του Φιλίππου και της Ολυμπιάδος, βασιλέως της Μακεδονίας και όλων των Ελλήνων, όπως ο ίδιος ισχυρίζετο,1 έχουν γραφή πολλά.!…Ποιό ήταν, όμως, το πραγματικό τέλος ενός ανθρώπου που έφτιαξε μία αυτοκρατορία από την Ελλάδα μέχρι τον Ινδικό Καύκασο και την Κίνα ή από την Ευρώπη μέχρι την Αφρική;
Ας διαβάσουμε, λοιπόν, τον Αρριανό, ο οποίος, μέσα στο έργο του «Ανάβασις Αλεξάνδρου», μεταξύ άλλων γράφει και τα εξής:
«Αλλά και του Αλεξάνδρου το τέλος τώρα πλέον επλησίαζε και ένα τέτοιο σημείον, λέγει ο Αριστόβουλος, εφάνη περί του μέλλοντος κακού· διεμοίραζεν ο ίδιος ο Αλέξανδρος εις τας τάξεις των Μακεδόνων κατά λόχους το στράτευμα, που ήλθε από την Περσία με τον Πευκέσταν και από την θάλασσαν με τον Φιλόξενον και τον Μένανδρον· επειδή δε εδίψασεν , απεσύρθη από το κάθισμά του αφήσας κενόν τον βασιλικόν θρόνον. Υπήρχαν δε και από τα δύο τα μέρη κλίναι με ασημένια πόδια, εις τας οποίας εκάθοντο οι πέριξ αυτού εταίροι. Ένας λοιπόν από τους ποταπούς ανθρώπους, για ωρισμένους δε από εκείνους που εφρουρούσαν χωρίς δεσμά, αφού είδε τον θρόνον κενόν και τας κλίνας, και τους ευνούχους να στέκωνται γύρω από τον θρόνο, επειδή και οι εταίροι εσηκώθησαν συγχρόνως με τον βασιλέα, όταν απεμακρύνετο, αφού επέρασε δια μέσου των ευνούχων, ανέβη εις τον θρόνον και εκάθισεν εις αυτόν. Οι ευνούχοι δεν τον εσήκωσαν από τον θρόνον σύμφωνα με κάποιο περσικό έθιμο. Αλλ’ αφού εξέσχισαν τα ιμάτιά των, εκτυπούσαν και τα στήθη και τα πρόσωπά των ωσάν να επρόκειτο για μεγάλο κακό. Όταν έμαθε αυτά ο Αλέξανδρος, επρόσταζε να βασανίσουν με στρέβλωσιν τον καθίσαντα εις τον θρόνον, επειδή ήθελε να μάθη μήπως ετόλμησε να κάμη τούτο από κάποιαν επιβουλήν, προμελετημένην. Εκείνος τίποτε άλλο δεν ωμολόγησε παρά μόνον ότι έτσι του ήλθεν εις τον νουν να κάμη κατά δε την εξήγησιν των μάντεων δια κανένα καλό πράγμα δεν έγινε αυτό…»
Ερώτημα λοιπόν: Ποιός ήταν αυτός ο ποταπός άνθρωπος, που ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος υποψιάσθηκε για προμελετημένη επιβουλή; Συνεχίζουμε την ανάγνωση:
«Αυτά έχουν γραφή εις τας βασιλικάς εφημερίδας και προς τούτοις, ότι οι στρατιώται επόθησαν να τον ιδούν, άλλοι μεν δια να τον προλάβουν ζωντανόν ακόμη· άλλοι δε, επειδή εκυκλοφορούσαν ειδήσεις, ότι είχεν αποθάνει, συνεπέραιναν ότι απέκρυβαν τον θάνατόν του οι σωματοφύλακες, καθώς εγώ τουλάχιστον νομίζω· οι περισσότεροι από λύπην και πόθον προς τον βασιλέα παρεβίασαν την είσοδον και εμπήκαν δια να ιδούν τον Αλέξανδρον…»
Ερώτημα: Όταν τόσοι άνθρωποι (οι περισσότεροι!) παραβιάζουν την είσοδο για να δουν τον Αλέξανδρον, μπορεί κανείς να εγγυηθεί τις – ενδεχόμενες – καλές ή κακές διαθέσεις ορισμένων δήθεν φίλων του Βασιλέως; Εν πάση περιπτώσει, συνεχίζουμε, αφού, όπως γράφει ο Αρριανός:
«Γνωρίζω δε ότι και πολλά άλλα έχουν γραφή περί του θανάτου του Αλεξάνδρου, και ότι εστάλη δηλητήριο δια τον Αλέξανδρον από τον Αντίπατρον, και ότι απ’ αυτό (το δηλητήριον) απέθανε· και ότι το μεν δηλητήριον το επρομήθευσεν εις τον Αντίπατρον ο Αριστοτέλης, επειδή εφοβείτο τον Αλέξανδρον ένεκα του Καλλισθένους, το έφερε δε ο Κάσσανδρος ο υιός του Αντιπάτρου· άλλοι δε έγραψαν και τούτο, ότι το έφερε μέσα εις όνυχα ημιόνου. Ότι, το έδωκε δε εις τον Αλέξανδρον ο Ιόλλας, ο νεώτερος αδελφός του Κασσάνδρου, οινοχόος του βασιλέως, τον οποίον ο Αλέξανδρος είχε δυσαρεστήσει εις κάτι ολίγον πρωτύτερα από τον θάνατόν του. Άλλοι λέγουν ότι και ο Μήδιος έλαβε μέρος εις αυτήν την πράξιν, επειδή ήτο εραστής του Ιόλλα· διότι και αυτός ήτο που υπήρξεν ο εισηγητής εις τον Αλέξανδρον της ιδέας του γλεντιού· και ότι άμα έπιε το ποτήριον του παρουσιάσθη η σφοδρός πόνος και εξ αιτίας του πόνου αυτού απεχώρησεν από την διασκέδασιν. Κάποιος άλλος δεν εντράπηκε να γράψη ότι ο Αλέξανδρος επειδή αντελήφθη ότι δεν ήτο δυνατόν να ζήση, επήγε να ριφθή εις τον Ευφράτην ποταμόν, δια να αφήση αφού εξαφανισθή από τα μάτια των ανθρώπων, εις τους μεταγενεστέρους περισσότερον πιστευτήν την φήμην ότι από θεόν εγεννήθη και προς τους θεούς ανεχώρησε πάλιν.
Δεν διέφυγε όμως την προσοχήν της γυναικός του, της Ρωξάνης, όταν προσπαθούσε να εξέλθη κρυφά, αλλ’ επειδή ημποδίζετο απ’ αυτήν, είπε με αναστεναγμούς ότι του εφθόνησε την αιωνίαν δόξαν του, διότι με αυτόν τον τρόπον θα είχε γίνει θεός. Και αυτά ας αναγραφούν από εμέ, μάλλον ως λεγόμενα παρά ως πιστευτά προς εξιστόρησιν, μόνον δια να μη θεωρηθώ ότι τα αγνοώ!..»
Με σεβασμό και τιμή
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ
Με σεβασμό και τιμή
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ