GRAMEEN BANK Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ

• Η ιδέα δημιουργίας της Τράπεζας Grameen, δημιουργήθηκε το 1976 στο χωριό Τζόμπρα του Μπαγκλαντές, αλλά η τράπεζα απόκτησε επίσημη μορφή το 1983. Κύριο πρόσωπο δημιουργίας της ήταν και παραμένει ο οικονομολόγος καθηγητήςMuhammad Yunus.
• Ιδιοκτήτες της είναι οι φτωχοί δανειζόμενοί της που είναι κυρίως γυναίκες. Οι δανειζόμενοι αντιπροσωπεύουν το 94% του μετοχικού της κεφαλαίου ενώ το υπόλοιπο 6% ανήκει στην κυβέρνηση.
• Η τράπεζα δεν απαιτεί τη λήψη εγγυήσεων για την παροχή μικρο-πιστώσεων (micro-loans ή micro-credit). Δεν επιθυμεί τη λήψη δικαστικών μέτρων αναγκαστικής είσπραξης σε περίπτωση μη πληρωμής των δανείων, ούτε επιθυμεί την υπογραφή νομικών συμβολαίων.
• Κάθε δανειζόμενος πρέπει να ανήκει σε μια πενταμελή ομάδα, η οποία δεν απαιτείται να παρέχει εγγυήσεις για τη λήψη του δανείου. Η ευθύνη αποπληρωμής ανήκει στα μέλη της ομάδας και ο ρόλος της ομάδας είναι να παρατηρεί αν κάθε μέλος της φέρεται υπεύθυνα εξοφλώντας το δάνειο. Δεν υπάρχει όμως ευθύνη της ομάδας συνολικά για την αποπληρωμή του δανείου σε περίπτωση αθέτησης της υποχρέωσης ενός μέλους της.
• Οι δανειζόμενοι ανέρχονται σε 5,04 εκατομμύρια άτομα (to 2005), από τα οποία το 96% αυτών είναι γυναίκες ενώ το ποσοστό ανάκτησης των δανείων (recovery rate) ανέρχεται σε 99,02%. Το σύνολο των δανείων προέρχεται εξ’ ολοκλήρου από τις καταθέσεις της τράπεζας.
• Οι καταθέσεις της που προέρχονται από τους δανειζόμενος, ανέρχονται στο 111% των δανείων, ενώ αν προστεθούν και τα ίδια κεφάλαια τότε ανέρχονται στο 135% των δανείων.
• Το 2004, το σύνολο των εσόδων ανέρχονταν σε 79 εκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α. και το σύνολο των εξόδων σε 71,84 εκατομμύρια δολάρια. Τα επιτόκια της τράπεζας χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες :
• Α) 20% για δάνεια που δημιουργούν εισόδημα,
• Β) 8% για στεγαστικά δάνεια,
• Γ) 5% για σπουδαστικά δάνεια,
• Δ) και 0% (άτοκα) για τους ζητιάνους.
• Επίσης υπάρχει ασφάλεια ζωής και ασφάλεια δανείου για τους ζητιάνους χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Σε περίπτωση θανάτου οποιουδήποτε δανειζόμενου, το δάνειο αποπληρώνεται μέσω ασφαλιστικών προγραμμάτων, στα οποία έχουν ενταχθεί τα δάνεια.
• Οι πενταμελής ομάδες ενθαρρύνονται να αναλάβουν ως μέλη ζητιάνους. Όλα τα μέλη της τράπεζας προμηθεύονται με μια ταυτότητα – έμβλημα που φέρουν μαζί τους καθημερινά ως ένδειξη ότι είναι μέλη της τράπεζας Grameen, η οποία και τους στηρίζει.
• Δεν απαγορεύεται στους ζητιάνους, να συνεχίσουν να ζητιανεύουν, αλλά ενθαρρύνεται από την τράπεζα η ανάληψη δραστηριοτήτων που δημιουργούν εισόδημα όπως η πώληση καταναλωτικών ειδών και ειδών λαϊκής τέχνης.
• Μια σημαντική καινοτομία είναι επίσης η μέθοδος απόσβεσης. Όλα τα δάνεια υπολογίζονται σύμφωνα με τη φθίνουσα μέθοδο απόσβεσης που βοηθάει περισσότερο τους δανειζόμενους να αποπληρώσουν ομαλά τα δάνειά τους. Τα επιτόκια καταθέσεων κυμαίνονται από κατώτατο 8,5% έως ανώτατο 12%.
• Σχετικά με τις προβλέψεις επισφαλών δανείων η Τράπεζα Grameen εφαρμόζει την εξής πρακτική : σε περίπτωση μη έγκαιρης πληρωμής ενός δανείου, διενεργεί πρόβλεψη ίση με το 50% του δανείου κατά το κλείσιμο της πρώτης λογιστικής χρήσης από την στιγμή που το δάνειο κατέστη ληξιπρόθεσμο ενώ κατά την διάρκεια του δεύτερου έτους από την μη έγκαιρη αποπληρωμή διενεργεί πρόβλεψη ίση με το 100% του δανείου.
• Τα δάνεια είναι ιδιαίτερα μικρά, παρέχονται χωρίς εγγυήσεις και εξοφλούνται με εβδομαδιαίες καταβολές δόσεων. Η ομαλή αποπληρωμή τους εποπτεύεται εκτός από την πενταμελή ομάδα, που αναφέρθηκε πιο πάνω και από την τράπεζα.
• Η Τράπεζα Grameen αποσκοπεί στην άνοδο της κοινωνικής και πολιτικής συνείδησης των μελών της, στην ενθάρρυνση των κοινωνικών και φυσικών έργων υποδομής (στέγαση, ύδρευση και πρόσβαση σε πόσιμο νερό, εκπαίδευση, οικογενειακό προγραμματισμό κτλ.).
• 
• Η μέθοδος δράσης της τράπεζας στηρίζεται στις εξής αρχές :
• 1)      Άρχισε με το πρόβλημα παρά με τη λύση. Ένα πιστωτικό σύστημα πρέπει να στηρίζεται σε έρευνα του κοινωνικού υπόβαθρου παρά σε προκαθορισμένες τεχνικές πρακτικές.
• 2)      Υιοθέτησε προοδευτική στάση. Η ανάπτυξη πρέπει να στηρίζεται σε μακροπρόθεσμες διαδικασίες που θα εξαρτώνται από τις δεσμεύσεις και επιλογές των οικονομικών λειτουργών.
• 3)      Διασφάλισε ότι το πιστωτικό σύστημα υπηρετεί τους φτωχούς. Οι επισκέψεις των τραπεζικών υπαλλήλων που ασχολούνται με τις πιστώσεις στα χωριά είναι χρήσιμη και επιβεβλημένη.
• 4)      Καθόρισε προτεραιότητες στο πληθυσμό, υπηρετώντας πρώτα τους πιο φτωχούς.
• 5)      Στην αρχή περιόρισε τις πιστώσεις σε παραγωγικές δραστηριότητες που δημιουργούν εισόδημα.
• 6)      Στηρίξου στις ομάδες αλληλοβοήθειας.
• 7)      Συνδύασε τη στενή εποπτεία των δανειζόμενων με διαδικασίες απλές και τυποποιημένες.
• 8)      Κάνε ότι είναι δυνατόν για να σιγουρέψεις την ευστάθεια του χρηματοπιστωτικού τομέα.
• 9)      Επένδυσε σε ανθρώπινο δυναμικό, εκπαιδεύοντας άτομα που μπορούν να βοηθήσουν και να ηγηθούν στη κοινωνία, με ήθος, δημιουργικότητα και σεβασμό στο αγροτικό περιβάλλον.
• 10)  Συνδύασε τις αποταμιεύσεις με τις πιστώσεις.